Smarowanie zarówno przy użyciu oleju, jak i smaru polega na tej samej zasadzie: wytwarzanie powłoki olejowej pomiędzy dwiema powierzchniami poruszającymi się względem siebie w celu oddzielenia ich i zapobiegania ich kontaktowi. Stosowane smary dla przemysłu mają na celu zmniejszenie tarcia oraz redukcję zużycia części, których powierzchnia podlega bezpośredniemu kontaktowi. Wybór oleju o odpowiedniej lepkości jest kluczowy dla zapobiegania stykowi powierzchni: to olej zapewnia smarowanie!

Wszystko o filmie olejowym

• W warunkach smarowania granicznego lub mieszanego film olejowy nie wystarcza do pełnego oddzielenia przylegających powierzchni. Może dojść do kontaktu powierzchni powodującego tarcie i w konsekwencji zużycie, co może doprowadzić do przedwczesnej awarii sprzętu. Aby zapobiec zużyciu w warunkach, gdzie powłoka olejowa nie wystarcza do oddzielenia powierzchni, producenci smarów korzystają z modyfikatorów zmniejszających tarcie i ograniczających zużycie.
• W przypadku smarowania hydrodynamicznego grubość powłoki olejowej zależy od lepkości oleju, prędkości, wykończenia powierzchni i obciążenia. Smarowanie elastohydrodynamiczne (EHL) bierze również pod uwagę zwiększenie lepkości oleju i elastyczne odkształcenie geometrii powierzchni pod wpływem ciśnienia.

Choć zasady smarowania dla olejów i smarów są takie same, podstawową różnicą jest metoda dostarczania oleju do strefy styku. Oleje smarowe często wymagają dodatkowego osprzętu do dostarczania go do strefy styku, zapobiegania wyciekom i ograniczania przedostawania się zanieczyszczeń. Tymczasem smar dostarcza olej za pomocą zagęszczacza(2-20% objętości). Zagęszczacz wykorzystywany jest jako nośnik oleju bazowego (80-95% objętości), który jest uwalniany podczas pracy oraz w celu utrzymania go w miejscu stosowania.

Rodzaje zagęszczaczy:

• mydlane: mydła proste (litowe, litowo-wapniowe) oraz mydła złożone (kompleks litowy)
• niemydlane: polimocznikowe oraz bentonitowe

Smar można wyobrazić sobie jako gąbkę (zagęszczacz) nasączoną olejem. W przypadku braku naprężenia gąbka utrzymuje olej wewnątrz zagęszczacza. Olej może być w każdej chwili uwolniony, aby zapewnić smarowanie. W momencie  wystąpienia naprężenia (np. obrotu, mieszania, zmiany temperatury itp.) gąbka uwalnia olej, aby utworzyć odpowiedni film olejowy. Ponad to smar jest wzbogacony innymi dodatkami (0-15% objętości), których zadaniem jest uzyskanie specjalnych właściwości.

Poza zapewnianiem smarowania, smar działa również jako uszczelnienie zapobiegające przedostawaniu się zanieczyszczeń mogących doprowadzić do przedwczesnej awarii smarowanego sprzętu. Ponad to stanowi ochronę przed rdzą i korozją oraz zmniejsza ewentualne wycieki.