Środki smarne dla lotnictwa

Transport lotniczy to najbezpieczniejszy obecnie środek transportu. Niewątpliwie duży wpływ mają na to oleje stosowane w lotnictwie. Muszą one spełniać bardzo restrykcyjne wymagania. Ich wysoka jakość jest konieczna ze względu na zapewnienie bezpieczeństwa podróżującym i niezawodności samolotów. Oprócz olejów silnikowych stosuje się także oleje przeznaczone do konserwacji, do przekładni lotniczych czy układów hydraulicznych oraz smary.

Środki smarne dla lotnictwa – właściwości

Podróżowanie samolotem to dla wielu najbardziej wygodny sposób pokonania nawet tysięcy kilometrów w stosunkowo niedługim czasie. To znacznie szybciej niż statkiem czy samochodem. Jest to również  jeden z najbezpieczniejszych środków transportu.

Oleje stosowane w lotnictwie charakteryzują się odpowiednią lepkością (czyli opór wewnętrzny cieczy przeciw płynięciu). Oleje takie muszą być także odporne na absorpcję wody, jest ona absolutnie nie pożądana. Gdy się pojawi w oleju to zmienia jego właściwości i może dojść do uszkodzeń. Ważna jest również jego odporność na wahania temperaturowe, zarówno te niskie, jak i bardzo wysokie.

Olej silnikowy w lotnictwie

Środki smarne dla lotnictwa Tak jak w przypadku każdej maszyny silnikowej, tak i tutaj do sprawnego działania samolotów potrzebny jest olej. Podstawowym jego zadaniem jest zapobieganie tarciu, a co za tym idzie zużywaniu się jego metalowych elementów. Co ważne, olej silnikowy ma jeszcze szereg innych, nie mniej ważnych, funkcji. Należą do nich: odprowadzanie zanieczyszczeń z kluczowych przestrzeni silnika, ochrona metalu przed korozją, jak również odprowadzanie ciepła i uszczelnianie silnika. Warto pamiętać, że olej uniemożliwia reakcję utlenienia, dzięki temu, że wypełnia od przestrzeń, odcinając dopływ powietrza.

W ramach olejów silnikowych można wyróżnić różne rodzaje, między innymi oleje mineralne, oleje półsyntetyczne, oleje syntetyczne. Oleje można też podzielić na te przeznaczone do silników tłokowych i turbinowych.

Płyny hydrauliczne w lotnictwie

Środki smarne dla lotnictwa to również oleje hydrauliczne. Można je podzielić na mineralne i syntetyczne, z czego każdy z nich ma liczne zastosowanie. Mineralne przeznaczone są do układów pracujących przy wysokim ciśnieniu oraz niskich i ekstremalnie niskich temperaturach, do układów lądowania w podwoziach samolotów czy do mechanizmów rozporowych amortyzatorów w układach lądowania, zaś syntetyczne – głównie do niskich temperatur.

Płyny hydrauliczne stosowane w lotnictwie spełniają różnego rodzaju wymagania.  Parametr palności jest najważniejszym czynnikiem charakteryzującym płyny hydrauliczne stosowane w lotnictwie komercyjnym. Przez ponad 60 ostatnich lat duże, komercyjne samoloty stawały się coraz bardziej popularne. W tym czasie ewoluowało też chemiczne użycie estru fosforanowego w tych obiektach. Jego użycie było spowodowane większymi prędkościami samolotów podczas lądowania, co miało wpływ na większe temperatury wytwarzane podczas hamowania i większym zagrożeniem wystąpienia pożaru.

Płyny hydrauliczne wykorzystywane w układach hamulcowych i podczas ustawiania podwozia poddawane są naciskom rzędu 3000-5000 PSI. Gdyby wyciekł w pobliżu źródła zapłonu, np. gorącego hamulca, powstająca mgła płynu mogłaby się zapalić, stąd potrzeba odporności ogniowej.

Płyny z estrami fosforanowymi wykorzystują fosforany trialkilu, które mają doskonałą wydajność w niskich temperaturach i będą działać w temperaturach tak niskich jak -60°C, z temperaturami krzepnięcia około -80°C. Oferują wiele korzyści w porównaniu z innymi rodzajami płynów hydraulicznych. Ale głównym powodem, dla którego są stosowane, są ich właściwości ognioodporne. Są płynami samogasnącymi o wysokich temperaturach samozapłonu i zerowym rozprzestrzenianiu płomienia, tzn. ogień nie rozprzestrzenia się z tymi płynami. Produkty te są kwalifikowane przez producentów komercyjnych linii lotniczych, ponieważ nie istnieje specyfikacja wojskowa. Muszą przejść testy OEM płatowca pod kątem różnych specyfikacji oraz specjalistyczne testy OEM, takie jak rozgałęźnik i spray wysokociśnieniowy. Boeing BMS 3-11 jest przykładem specyfikacji OEM

Smary

Środki smarne dla lotnictwa to także smary. W tym przypadku dostępne na rynku są różne rodzaje, między innymi syntetyczne smary ogólnego stosowania do szerokiego zakresu temperatur, smary do niskich temperatur, gdy nie jest możliwe zastosowanie smaru G-359, smary odporne na paliwo, rozpuszczalniki i ropę naftową, przeznaczone do smarowania i uszczelniania zaworów kurkowych, smary przeciw zakleszczaniu się czy też syntetyczne smary ze stałym środkiem smarnym na bazie mydła litowego.

Smar jest stosowany w wielu aplikacjach samolotów. Smaruje śruby napędowe w siłownikach zasilanych hydraulicznie, które poruszają elementami sterowania lotem i podwoziem, prowadnicami klap, lotkami, listwami wiodącymi, łącznikami steru i windy.

Wydajność w niskich temperaturach ma kluczowe znaczenie dla lotnictwa. Przy wysokości od 30000 do 40000 stóp temperatura powietrza może spaść z -40°C do -70°C. Smary w samolotach muszą działać w temperaturach aplikacji -73°C do 121°C.

Zazwyczaj w większości smarów lotniczych stosuje się oleje na bazie PAO i estrów z zagęszczaczem litowym. Istnieje również kilka zagęszczaczy gliniastych lub syntetycznych. Wszystkie mają dodatki, a te same specjalistyczne smary lotnicze używają stałych dodatków, takich jak disiarczek molibdenu.

Większość smarów lotniczych ma wskaźniki konsystencji między NGLI 1 i 2, a większość około 1,5 ze względu na niskie temperatury. Zasadniczo niskie lepkości na bazie oleju są potrzebne do ekstremalnie niskich temperatur w jakich działają.